ارزیابی کمی ریسک
به منظور مدیریت تمامی ریسکها به نحوی مؤثرتر، میبایست آنها را پیش از وقوع پیشبینی نمود. از آنجایی که ریسک به صورت حاصلضربی از فرکانس (تکرارپذیری) و پیامد تعریف میشود، آنالیز پیامد (و یا تأثیرات) و محاسبه تکرارپذیری از جمله مراحل ضروری در مدیریت ریسک واحد فرآیندی میباشند.
کاربرد
- شناسایی خطرات و حوادث محتمل
- محاسبه تاثیرات فیزیکی حاصل از سناریوهای محتمل
- شناسایی محدوده خظرات و نمایش آن برروی LAYOUT
- اندازهگیری ریسک فردی و نقشههای کانتور
- توصیههایی جهت کاهش خطرات
- تشخیص، کمیسازی و ارزیابی ریسک تجهیزات ذخیرهسازی و جابجایی محصولات شیمیایی
- تشخیص، کمیسازی و ارزیابی ریسکهای واحد های مجاور
- ارائه راهکارهایی به منظور کاهش ریسک مواجه با زندگی افراد، تجهیزات، محیط زیست و اعتبار سازمان تا سطح ALARP
روش
روش آنالیز کمی ریسک مکمل دیگر مطالعات ارزیابی ریسک همانند شناسایی مخاطرات (HAZID) است. همچنین از این روش میتوان به منظور شناسایی، کنترل و مدیریت خطرات بالقوه موجود در واحد استفاده نمود.
ارزیابی کمی ریسک (QRA) به صورت گستردهای در مطالعات ایمنی تجهیزات فرآیندهای شیمی و به خصوص صنغت نفت، گاز و پتروشیمیها کاربرد دارد. از این روش میتوان در مخازن، خطوط لوله سراسری، گلوگاههای واحد، پایانه و دیگر تاسیسات فرآیندی استفاده نمود.
شناسایی خطرات مرحلهای حیاتی در ارزیابی ریسک است. بدین منظور روشهای متفاوتی همچون what if، HAZOP، FMEA، PHA و غیره در دسترس هستند. ارزیابیهای ریسک که برپایهی شدت پیامد و احتمال تکرارپذیری هستند را میتوان به صورت زیر تشریح نمود:
تخمین شدت پیامد روشی به منظور مشخص نمودن پتانسیل میزان صدمات و یا آسیبهای وارد شده از یک حادثه مشخص است. این حوادث به سه دستهی آتشسوزی، انفجار و نشت مادهی سمی دسته بندی میگردند.
بررسی میزان تکرارپذیری نیز روشی به مظنور پیشبینی میزان تکرارپذیری و یا احتمال بروز حادثهای مشخص است.
به کمک مطالعات بالا، میتوان ریسک را به صورت کمی محاسبه نمود. میزان ریسک مورد نظر سازمان براساس محدودیتهای واحد مورد بررسی قرار گرفته و تعیین میگردند. گزارش نهایی این مطالعات جهت فهم میزان اهمیت کنترل خطرات موجود و معیارهای اعلام شده توسط قوانین داخلی و بین المللی تهیه میگردد تا به کمک این مطالعات بتوان اقدامات مورد نیاز برای کاهش ریسک ارائه گردند.
نرم افزار Safeti 7.2
نرمافزار Safeti (Software for the Assessments of Flammable, Explosive and Toxic Impact) توسط شرکت DNV-GL توسعه یافته است. اطلاعات این نرمافزار براساس حوادث رویداده در 20 سال اخیر به روز رسانی گشته است. از این نرمافزار به جهت ارزیابی تاثیر نشت مواد اشتعالپذیر و سمی، تخمین میزان فاصله انتشار مواد با توجه به شرایط آب و هوایی و تعداد انسانهایی که به واسطه این حادثه دچار آسیب میگردند، استفاده میشود. همچنین امکان ترسیم کانتور ریسک جمعی و فردی برروی نقشههای هوایی واحد مورد بررسی وجود دارد.
رویکرد
مراحل انجام مطالعات ارزیابی کمی ریسک به شرح زیر میباشد:
- جمع آوری اطلاعات و درخواست اطلاعات مورد نیاز
- ارائه فرضهای مطالعه به پیمانکار
- شناسایی رویدادهای خطرناک
- تعیین تکرارپذیری رویدادهای شناسایی شده و سناریوهای مرتبط
- ارزیابی پیامد سناریوها
- تهیه کانتور ریسک جمعی و فردی
- مقایسه ریسکهای واحد با قوانین موجود
- تعیین سطح ایمنی و ارائه راهکارهای پیشنهادی
مراجع و استانداردهای مورد استفاده
- Purple Book “Guidelines for quantitative risk assessment”
- EU JRC Major Accidents Reporting System (MARS)
- HSE UK “QUARTERLY HYDROCARBON RELEASE REPORT”
- OGP 434.1 document “Process Release Frequency”.
- DNV-GL “Failure Frequency Guidance”