ارزیابی کمی ریسک

به منظور مدیریت تمامی ریسک‌ها به نحوی مؤثرتر، می‌بایست آن‌ها را پیش از وقوع پیش‌بینی نمود. از آن‌جایی که ریسک به صورت حاصل‌ضربی از فرکانس (تکرارپذیری) و پیامد تعریف می‌شود، آنالیز پیامد (و یا تأثیرات) و محاسبه تکرارپذیری از جمله مراحل ضروری در مدیریت ریسک واحد فرآیندی  می‌باشند.

کاربرد

  • شناسایی خطرات و حوادث محتمل
  • محاسبه تاثیرات فیزیکی حاصل از سناریوهای محتمل
  • شناسایی محدوده خظرات و نمایش آن برروی LAYOUT
  • اندازه‌گیری ریسک فردی و نقشه‌های کانتور
  • توصیه‌هایی جهت کاهش خطرات
  • تشخیص، کمی­سازی و ارزیابی ریسک تجهیزات ذخیره­سازی و جابجایی محصولات شیمیایی
  • تشخیص، کمی­سازی و ارزیابی ریسک­های واحد های مجاور
  • ارائه راهکارهایی به منظور کاهش ریسک مواجه با زندگی افراد، تجهیزات، محیط زیست و اعتبار سازمان تا سطح ALARP

روش

روش آنالیز کمی ریسک مکمل دیگر مطالعات ارزیابی ریسک همانند شناسایی مخاطرات (HAZID) است. همچنین از این روش می­توان به منظور شناسایی، کنترل و مدیریت خطرات بالقوه موجود در واحد استفاده نمود.

ارزیابی کمی ریسک (QRA) به صورت گسترده­ای در مطالعات ایمنی تجهیزات فرآیندهای شیمی و به خصوص صنغت نفت، گاز و پتروشیمی­ها کاربرد دارد. از این روش می­توان در مخازن، خطوط لوله سراسری، گلوگاه­های واحد، پایانه و دیگر تاسیسات فرآیندی استفاده نمود.

شناسایی خطرات مرحله­ای حیاتی در ارزیابی ریسک است. بدین منظور روش­های متفاوتی همچون what if، HAZOP، FMEA، PHA و غیره در دسترس هستند. ارزیابی­های ریسک که برپایه­ی شدت پیامد و احتمال تکرارپذیری هستند را می­توان به صورت زیر تشریح نمود:

تخمین شدت پیامد روشی به منظور مشخص نمودن پتانسیل میزان صدمات و یا آسیب­های وارد شده از یک حادثه مشخص است. این حوادث به سه دسته­ی آتش­سوزی، انفجار و نشت ماده­ی سمی دسته بندی می­گردند.

بررسی میزان تکرارپذیری نیز روشی به مظنور پیش­بینی میزان تکرارپذیری و یا احتمال بروز حادثه­ای مشخص است.

به کمک مطالعات بالا، می­توان ریسک را به صورت کمی محاسبه نمود. میزان ریسک مورد نظر سازمان براساس محدودیت­های واحد مورد بررسی قرار گرفته و تعیین می­گردند. گزارش نهایی این مطالعات جهت فهم میزان اهمیت کنترل خطرات موجود و معیارهای اعلام شده توسط قوانین داخلی و بین المللی تهیه می­گردد تا به کمک این مطالعات بتوان اقدامات مورد نیاز برای کاهش ریسک ارائه گردند.

نرم افزار Safeti 7.2

نرم‌افزار Safeti (Software for the Assessments of Flammable, Explosive and Toxic Impact) توسط شرکت DNV-GL توسعه یافته است. اطلاعات این نرم‌افزار براساس حوادث رویداده در 20 سال اخیر به روز رسانی گشته است. از این نرم‌افزار به جهت ارزیابی تاثیر نشت مواد اشتعال‌پذیر و سمی، تخمین میزان فاصله انتشار مواد با توجه به شرایط آب و هوایی و تعداد انسان‌هایی که به واسطه این حادثه دچار آسیب می‌گردند، استفاده می‌شود. همچنین امکان ترسیم کانتور ریسک جمعی و فردی برروی نقشه‌های هوایی واحد مورد بررسی وجود دارد.

رویکرد

مراحل انجام مطالعات ارزیابی کمی ریسک به شرح زیر می­باشد:

  • جمع آوری اطلاعات و درخواست اطلاعات مورد نیاز
  • ارائه فرض­های مطالعه به پیمانکار
  • شناسایی رویدادهای خطرناک
  • تعیین تکرارپذیری رویدادهای شناسایی شده و سناریوهای مرتبط
  • ارزیابی پیامد سناریوها
  • تهیه کانتور ریسک جمعی و فردی
  • مقایسه ریسک­های واحد با قوانین موجود
  • تعیین سطح ایمنی و ارائه راهکارهای پیشنهادی

مراجع و استانداردهای مورد استفاده

  • Purple Book “Guidelines for quantitative risk assessment”
  • EU JRC Major Accidents Reporting System (MARS)
  • HSE UK “QUARTERLY HYDROCARBON RELEASE REPORT”
  • OGP 434.1 document “Process Release Frequency”.
  • DNV-GL “Failure Frequency Guidance”